Iedere onderneming in Nederland heeft een rechtsvorm. Deze rechtsvorm bepaalt hoe jouw onderneming juridisch is ingericht, wie verantwoordelijk is voor schulden, hoe belasting wordt geheven en hoe besluitvorming plaatsvindt binnen het bedrijf. De keuze van een rechtsvorm is daarmee een fundamentele stap bij het starten of wijzigen van een onderneming.
Hoewel het in eerste instantie een administratieve formaliteit lijkt, heeft de rechtsvorm verstrekkende gevolgen op het gebied van aansprakelijkheid, samenwerkingsvormen, financiering en bedrijfsopvolging. Het is dus van belang om niet alleen te kijken naar wat praktisch is op korte termijn, maar ook naar wat juridisch toekomstbestendig is.
Twee hoofdtypen
In Nederland maken we onderscheid tussen rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid en rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid. Bij de rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is de onderneming niet juridisch afgescheiden van de ondernemer. De ondernemer is hoofdelijk aansprakelijk voor schulden van het bedrijf en handelt juridisch op eigen naam. Hieronder vallen onder andere:
- Eenmanszaak
- Vennootschap onder firma (vof)
- Commanditaire vennootschap (cv)
- Maatschap
De rechtsvormen mét rechtspersoonlijkheid zijn zelfstandig dragers van rechten en plichten. De onderneming zelf is juridisch een entiteit, los van de persoon of personen die haar besturen. Hierdoor is de aansprakelijkheid in beginsel beperkt tot het vermogen van de rechtspersoon. Voorbeelden hiervan zijn:
- Besloten vennootschap (BV)
- Naamloze vennootschap (NV)
- Coöperatie
- Stichting
- Vereniging (met volledige rechtsbevoegdheid)
De keuze voor een rechtsvorm is dus ook een keuze tussen wel of geen juridische scheiding tussen privé en zakelijk vermogen. Hieronder zullen we een aantal rechtsvormen toelichten.
Eenmanszaak
Allereerst de eenmanszaak. Een laagdrempelige (en daardoor ook populaire) rechtsvorm onder zelfstandig ondernemers en zzp’ers. Eenvoudig op te richten en voordelig in de kosten. Er is één eigenaar die zelf de regie voert over zijn eigen bedrijf en die ook juridisch aansprakelijk is voor de onderneming. Alles wat je verdient is voor jou, maar dat geldt ook voor de risico’s: schuldeisers kunnen zich in geval van problemen verhalen op je privévermogen, inclusief je huis of spaargeld.
Vennootschap onder firma (vof)
Een vof is een samenwerkingsvorm waarbij meerdere personen onder gezamenlijke naam ondernemen. Elke vennoot brengt iets in: geld, goederen of arbeid en delen vervolgens de winst en het risico. De samenwerking biedt enerzijds dus voordelen, maar brengt ook risico’s met zich mee: iedere vennoot is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de vof. Als één vennoot een overeenkomst sluit, kunnen alle vennoten daarvoor aansprakelijk worden gesteld. Daarom is het cruciaal om goede afspraken vast te leggen in een vennootschapscontract, waarin staat wie wat doet, hoe de winst wordt verdeeld en wat er gebeurt als iemand wil stoppen.
Besloten vennootschap (BV)
De BV is geschikt voor ondernemers die hun privévermogen willen scheiden van hun zakelijke risico’s. Het kapitaal van de BV is verdeeld in aandelen, die in handen zijn van een of meer aandeelhouders. Het grote voordeel van een BV is de beperkte aansprakelijkheid. Bij een BV ben je in principe alleen aansprakelijk voor het bedrag dat je inbrengt. . De oprichting verloopt via de notaris, en de BV moet een administratie bijhouden en jaarlijks een jaarrekening opstellen en deponeren bij de Kamer van Koophandel. Voor ondernemers die grotere risico’s lopen, personeel in dienst nemen of investeerders willen aantrekken, is de BV vaak een passende vorm.
Overige
Er zijn ook minder bekende vormen, zoals de commanditaire vennootschap (cv), waarin een stille vennoot alleen kapitaal inbrengt en geen bemoeienis heeft met het bestuur. Of de maatschap, die vooral populair is bij beroepsbeoefenaars zoals artsen, advocaten en accountants. In een maatschap oefent ieder zijn beroep uit voor eigen rekening, maar worden kosten en faciliteiten vaak gezamenlijk gedeeld.
Dan zijn er nog rechtspersonen die niet primair gericht zijn op winst, zoals stichtingen en verenigingen. Toch mogen ook zij, onder voorwaarden, een onderneming drijven. Denk aan een stichting die maatschappelijke projecten uitvoert en daar subsidie of donaties voor ontvangt, of een vereniging die als sportclub ook commerciële activiteiten onderneemt.
Wij adviseren en begeleiden
Welke rechtsvorm het beste past, hangt af van allerlei factoren. De grootte van het bedrijf, het aantal betrokken personen, de risico’s, de fiscale gevolgen, de behoefte aan flexibiliteit of structuur, en de toekomstplannen spelen allemaal mee.
Bij Sumrin Advocaten helpen wij je niet alleen bij het kiezen van de juiste rechtsvorm, maar zorgen wij ook dat de juridische documenten die daarbij horen zoals oprichtingsakten, aandeelhoudersovereenkomsten of vof-contracten – correct en toekomstbestendig zijn opgesteld.
Vragen? Neem contact op!
Of je nu net start of toe bent aan de volgende stap: wij staan klaar om je te adviseren en begeleiden. Zo kun jij je richten op ondernemen, terwijl wij zorgen voor de juridische zekerheid.
