In eerdere artikelen is besproken hoe je algemene voorwaarden van toepassing laat zijn en hoe je voldoet aan de informatieplicht. Maar wat als jouw algemene voorwaarden onredelijke bedingen bevatten? In dit derde artikel gaan we in op onredelijke bedingen en hoe je voorkomt dat deze niet alleen jouw zakelijke relaties, maar ook jouw rechtspositie aantasten.
Wat zijn onredelijke bedingen?
Een onredelijk beding in algemene voorwaarden is een bepaling die in strijd is met de goede trouw of een onevenredig nadeel oplevert voor de contractspartij. Het Burgerlijk Wetboek (art. 6:233 sub a BW) biedt de mogelijkheid om zo’n beding te vernietigen.
Contractspartijen zoals consumenten genieten extra bescherming. Zo is er een zwarte lijst met bedingen die altijd onredelijk worden geacht, zoals een clausule waarmee je jezelf eenzijdig het recht geeft om voorwaarden te wijzigen. Daarnaast is er een grijze lijst met bedingen die vermoedelijk onredelijk zijn, tenzij jij als gebruiker kunt bewijzen dat ze redelijk zijn.
Bij een zakelijke contractspartij (B2B) is de situatie anders. Bedrijven worden niet extra door de wet beschermd en zijn zelf verantwoordelijk voor de gevolgen van het accepteren van algemene voorwaarden. Als een bedrijf het niet eens is met bepaalde voorwaarden, had het ervoor moeten kiezen niet akkoord te gaan met de toepasselijkheid hiervan.
In sommige gevallen kunnen kleine bedrijven of zelfstandigen aanspraak maken op dezelfde bescherming als consumenten. Dit heet reflexwerking. Dit betekent dat kleine partijen in bepaalde situaties een beroep kunnen doen op het consumentenrecht als ze in een vergelijkbare positie als een consument verkeren.
Hoe herken je onredelijke bedingen in jouw voorwaarden?
Onredelijke bedingen verstoren vaak de balans in een overeenkomst. Een voorbeeld is een clausule waarin je jouw aansprakelijkheid volledig uitsluit, terwijl je van de contractspartij verwacht dat deze alle risico’s draagt. Ook bepalingen die wettelijke rechten beperken, zoals garantie-uitsluitingen, kunnen snel als onredelijk worden gezien.
Een rechter beoordeelt onredelijkheid niet alleen op basis van de inhoud van het beding, maar kijkt ook naar de belangen over en weer en de machtsverhoudingen tussen partijen. Zaken met consumenten of kleine bedrijven vragen om extra zorgvuldigheid. Bedingen die normaal lijken in een overeenkomst tussen gelijkwaardige partijen kunnen voor een consument of kleine ondernemer toch onredelijk bezwarend zijn.
Praktijkvoorbeeld: een onredelijk beding vernietigd
Een recente uitspraak van de rechtbank Amsterdam laat zien hoe onredelijke bedingen in algemene voorwaarden tot vernietiging kunnen leiden. In deze zaak had een consument een overeenkomst gesloten met KPN voor vast internet. De algemene voorwaarden van KPN bevatten drie omstreden bepalingen: een wijzigingsbeding dat het bedrijf toestond eenzijdig tarieven en voorwaarden aan te passen, een exoneratiebeding dat hun aansprakelijkheid sterk beperkte, en een prijsverhogingsbeding dat jaarlijkse stijgingen op basis van de consumentenprijsindex mogelijk maakte. De consument bracht de zaak voor de rechter, omdat hij deze bepalingen onredelijk vond.
De rechter oordeelde dat het wijzigingsbeding oneerlijk was, omdat het onduidelijk maakte wanneer wijzigingen mochten worden doorgevoerd en of de consument dan kosteloos kon opzeggen. Ook het exoneratiebeding werd vernietigd, omdat het de aansprakelijkheid van KPN op een onredelijke manier beperkte en de bewijslast grotendeels bij de consument legde. Beide bepalingen werden gezien als een ernstige verstoring van de balans tussen de rechten en verplichtingen van beide partijen.
Het prijsverhogingsbeding, waarbij KPN de prijzen kon laten stijgen op basis van de consumentenprijsindex zonder ruimte voor prijsverlagingen, werd echter niet onredelijk geacht. De rechter oordeelde dat dit beding binnen wettelijke grenzen bleef en niet leidde tot een oneerlijk nadeel voor de klant.
Hoe voorkom je onredelijke bedingen?
Het voorkomen van onredelijke bedingen begint met het kritisch bekijken van jouw algemene voorwaarden. Formuleer bepalingen helder en zonder onnodig complexe juridische termen. Zorg dat de rechten en plichten in balans zijn: beperk jouw aansprakelijkheid niet meer dan noodzakelijk en wees transparant over mogelijke risico’s en verplichtingen voor de andere partij.
Doe je zaken met consumenten of kleine ondernemers? Toets jouw voorwaarden dan aan de zwarte en grijze lijsten in de wet. Overweeg ook of jouw voorwaarden standhouden bij een conflict, bijvoorbeeld door deze te vergelijken met recente rechtspraak. Zorg bovendien dat jouw voorwaarden voldoende flexibiliteit bieden om onverwachte situaties te kunnen opvangen zonder de contractspartij onredelijk te benadelen.
In B2B-relaties is het belangrijk om afspraken te maken die passen bij de specifieke situatie. Bijvoorbeeld bij overeenkomsten met grote zakelijke partners kan het verstandig zijn om bedingen over aansprakelijkheid of wijzigingsmogelijkheden vooraf helder te onderhandelen en schriftelijk vast te leggen.
Conclusie
Onredelijke bedingen kunnen niet alleen leiden tot juridische conflicten, maar ook tot reputatieschade en verlies van vertrouwen bij jouw klanten of zakelijke partners. Door jouw voorwaarden zorgvuldig te formuleren en regelmatig te laten controleren, voorkom je onnodige risico’s en bouw je aan sterke en duurzame relaties.
Heb je vragen over jouw algemene voorwaarden of wil je weten of ze juridisch houdbaar zijn? Neem dan contact met ons op. Wij helpen je graag om jouw voorwaarden juridisch waterdicht te maken en aan te passen aan de behoeften van jouw bedrijf.
Gerelateerde artikelen:
– Wanneer zijn mijn algemene voorwaarden van toepassing?
– Hoe voldoe je aan de informatieplicht voor algemene voorwaarden?
