Wonen in het buitengebied. Wie wil dat nou niet? Genieten van een vrij uitzicht, met uitzicht op de dieren in plaats van stenen en drukke straten. Of je bent agrariër en je hebt een bedrijfswoning die je niet nodig hebt.
Kun je zomaar in het buitengebied gaan wonen? Kun je zomaar een agrarische bedrijfswoning laten bewonen door iemand die geen binding heeft met het agrarisch bedrijf? Vraagstukken die actueel blijven, terwijl de Overheid al jaren geleden hiervoor een oplossing heeft bedacht. De zogenoemde plattelandswoning.
Deze plattelandswoning staat sinds de introductie hiervan regelmatig ter discussie bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Op 22 maart 2023 (ECLI:NL:RVS:2023:1151) heeft de Raad van State nog een interessante uitspraak gedaan. Met deze uitspraak is nogmaals bevestigd dat niet zomaar elke bedrijfswoning bestemd kan worden als plattelandswoning.
Wat is een plattelandswoning?
Eerst terug naar de basis. Een plattelandswoning is een voormalige agrarische bedrijfswoning die door derden, die geen functionele binding hebben met het agrarisch bedrijf, mag worden bewoond.
De Wet plattelandswoningen heeft ervoor gezorgd dat het bestemmingsplan, en niet langer het feitelijk gebruik, bepalend is voor de bescherming die een gebouw of functie geniet tegen negatieve milieueffecten. Voorts is met de Wet geregeld dat plattelandswoningen niet worden beschermd tegen milieugevolgen van het bijbehorende bedrijf. Veel gemeenten hebben beleid ontwikkeld onder welke voorwaarden een plattelandswoning toegekend kan worden.
Moet ter plaatse van de plattelandswoning een aanvaardbaar woon- en leefklimaat bestaan?
Bij de afweging of een bedrijfswoning als plattelandswoning kan worden bestemd, moet ook beoordeeld worden of ter plaatse van de woning sprake is van een aanvaardbaar woon- en leefklimaat. In de uitspraak van de Afdeling van 22 maart 2023 is nog maar eens bevestigd dat het agrarisch bedrijf, dat is gelegen binnen hetzelfde bouwblok als de bedrijfswoning, zich erop mag beroepen dat ter plaatse van de ‘plattelandswoning’ geen aanvaardbaar woon-en leefklimaat kan worden gegarandeerd. De gedachtegang hierachter is dat het agrarisch bedrijf belang heeft bij een ongehinderde bedrijfsuitoefening.
Op welke wijze moet het aanvaardbaar woon- en leefklimaat worden beoordeeld?
Uit de recente uitspraak is gebleken dat, naast eventueel beleid van een gemeente, het volgende in acht moet worden genomen bij het toekennen van een plattelandswoning:
- de milieubelasting van het eigen bedrijf binnen het bouwblok moet worden meegenomen in de beoordeling van de vraag, of ter plaatse van de plattelandswoning een aanvaardbaar woon- en leefklimaat is;
- bij de milieubelasting van het eigen bedrijf moet rekening worden gehouden met de maximale planologische mogelijkheden van dit bedrijf;
- bij milieubelasting gaat het onder andere om geur, geluid, luchtkwaliteit en indien er beleid is endotoxinen;
Geur / geluid
De Raad van State is van mening dat, als het gaat om een plattelandswoning , je wel degelijk een onderzoek moet doen naar de geur- en geluidsgevolgen van het bedrijf op de ‘nieuwe’ woning.
Weliswaar kent een plattelandswoning een lagere mate van bescherming dan een gewone burgerwoning, dit laat naar het oordeel van de Afdeling onverlet, dat het college bij het onderzoek naar de aanvaardbaarheid van het woon- en leefklimaat ter plaatse van de woning, rekening moet houden met de maximale planologische mogelijkheden op het perceel. Met andere woorden, je moet kijken wat er planologisch maximaal mogelijk is bij het agrarisch bedrijf en hiervan de geluidsgevolgen berekenen voor de plattelandswoning.
Fijnstof
Al eerder had de Raad van State overwogen dat de eisen voor de luchtkwaliteit ook bij plattelandswoningen gelden. Een gemeente moet dan ook inzichtelijk maken dat de luchtkwaliteit niet aan de verlening van de omgevingsvergunning in de weg staat. Ook hiervoor geldt dat er moet worden uitgegaan van wat er op het bedrijfsperceel maximaal mogelijk is.
Endotoxinen
Ten aanzien van endotoxinen is de Raad van State van mening, dat beoordeling van de ruimtelijke aanvaardbaarheid aan de gemeente is, om te bepalen op welke wijze de emissies van endotoxinen bij de beslissing om een plattelandswoning toe te staan worden betrokken, of er maatregelen nodig zijn, en zo ja, welke dat zijn. Wel is het zo dat de Raad van State van mening is, dat op dit moment er nog een aanzienlijk aantal vragen bestaat, wat betreft de voor blootstelling aan endotoxinen te hanteren advieswaarde, als de wijze waarop kan worden berekend welke concentratie endotoxinen zal worden veroorzaakt door een veehouderij, waarvoor verder wetenschappelijk onderzoek nodig is.
Tot slot.
Voor het toekennen van een plattelandswoning dient niet alleen rekening te worden gehouden met het beleid van een gemeente hierover. Daarnaast dient voor de aanvaardbaarheid van het woon- en leefklimaat een beoordeling van de maximale planologisch mogelijkheden van het agrarisch bedrijf plaats te vinden. Als de uitkomsten van dat onderzoek bekend zijn, dient een gemeente te beoordelen of een dergelijke milieubelasting op en woning aanvaardbaar is. De praktijk leert dat er steeds meer, maar ook strengere, voorwaarden worden verbonden aan het toekennen van een plattelandswoning. Om deze reden wordt betwijfeld of de plattelandswoning nog een bruikbaar instrument is.
Lees ook onze andere artikelen over de plattelandswoning
