In een eerder artikel bespraken we de arbeidsovereenkomst en de rechten en verplichtingen die hieruit voortvloeien. Zodra een werknemer in dienst treedt, ontstaat er een dynamiek waarin kennis, ervaring en klantcontacten worden opgebouwd. Maar wat gebeurt er wanneer een werknemer vertrekt en deze waardevolle informatie of relaties meeneemt naar een concurrent? Om je onderneming hiertegen te beschermen, kun je een concurrentiebeding en/of relatiebeding opnemen in de arbeidsovereenkomst. In dit artikel leggen we uit wat deze bedingen inhouden, wanneer ze geldig zijn en welke ontwikkelingen en zijn.
Het concurrentiebeding
Een concurrentiebeding is een bepaling in de arbeidsovereenkomst die een werknemer beperkt in zijn vrijheid om na het einde van het dienstverband bij een concurrerend bedrijf te werken of een eigen concurrerende onderneming te starten. De beperking kan toezien op verschillende aspecten, afhankelijk van de belangen van jou als werkgever. Zo kan het beding bepalen dat de werknemer niet hetzelfde type werk mag uitvoeren bij een nieuwe werkgever of als zelfstandige om te voorkomen dat opgedane kennis en ervaring direct bij een concurrent wordt ingezet. Daarnaast kan het concurrentiebeding zich richten op specifieke werkgevers, door expliciet te verbieden dat de werknemer in dienst treedt bij een directe concurrent of een bedrijf binnen dezelfde branche. Ook de geografische reikwijdte kan worden beperkt, bijvoorbeeld door vast te leggen dat de werknemer binnen een bepaalde regio of land niet actief mag zijn in een concurrerende functie.
Volgens artikel 7:653 van het Burgerlijk Wetboek is een concurrentiebeding alleen geldig als het schriftelijk is overeengekomen met een meerderjarige werknemer. In tijdelijke contracten is een concurrentiebeding in principe niet toegestaan, tenzij de werkgever schriftelijk motiveert waarom het noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen.
Het relatiebeding
Een relatiebeding lijkt op een concurrentiebeding, maar is specifieker gericht op het beschermen van je klanten en relaties. Dit beding verbiedt een werknemer om na uitdiensttreding contact te onderhouden met jouw klanten, leveranciers of andere zakelijke relaties. Het doel is te voorkomen dat een werknemer klantcontacten benut om een eigen onderneming te starten of klanten mee te nemen naar een concurrent.
Een relatiebeding moet, net als een concurrentiebeding, schriftelijk worden overeengekomen en is in tijdelijke contacten alleen toegestaan als de werkgever schriftelijk heeft gemotiveerd waarom het noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen.
Let op! Niet onredelijk beperken
Bij het opstellen van een concurrentie- of relatiebeding moet je als werkgever rekening houden met de vernietigbaarheid van het beding op grond van artikel 7:653 lid 3 BW. Dit artikel geeft de rechter de bevoegdheid om een concurrentie- of relatiebeding geheel of gedeeltelijk te vernietigen als het de werknemer onredelijk beperkt in zijn recht op arbeid, in verhouding tot het te beschermen belang van de werkgever.
Een rechter kijkt hierbij naar verschillende factoren, zoals de duur van het beding, het geografische bereik, de mate waarin de werknemer elders werk kan vinden en de noodzaak van het beding voor de bescherming van bedrijfsbelangen. Als blijkt dat een werknemer door het beding nauwelijks nog een baan kan krijgen in zijn sector of regio, kan de rechter besluiten om de duur te verkorten, het geografische gebied te beperken of het beding volledig te vernietigen.
Zorg er daarom voor dat het beding proportioneel is en daadwerkelijk gericht is op het beschermen van je bedrijfsbelangen, zoals vertrouwelijke informatie of klantrelaties. Door een realistische beperking op te nemen en deze goed te onderbouwen, vergroot je de kans dat het beding standhoudt en blijft jouw onderneming juridisch goed beschermd.
Ontwikkelingen concurrentiebeding
Er loopt al lange tijd discussie over de wettelijke regeling rond het concurrentiebeding. In 2024 is een onderzoek uitgevoerd naar toepassing en werking van het concurrentiebeding in de praktijk. De resultaten van dit onderzoek geven aanleiding tot een wetswijziging om de werking van het concurrentiebeding aan te passen. De voorgestelde wijzigingen hebben als doel het gebruik van onnodige concurrentiebedingen terug te dringen en een betere balans te creëren tussen de belangen van werkgevers en werknemers. Eén van de belangrijkste maatregelen die wordt overwogen, is een compensatieplicht. Dit zou betekenen dat je als werkgever een werknemer financieel moet compenseren als hij door een concurrentiebeding wordt beperkt in zijn arbeidskeuze. Daarnaast wordt gekeken naar strengere eisen voor de onderbouwing van het beding, vooral in tijdelijke contracten, en een beperking op de duur en geografische reikwijdte.
Het voorstel moet nog aan de tweede kamer worden aangeboden. Zodra er meer bekend is omtrent het wetsvoorstel, zullen wij dit uiteraard delen.
Conclusie
Een concurrentie- en relatiebeding kunnen waardevolle instrumenten zijn om je bedrijf te beschermen tegen oneerlijke concurrentie door ex-werknemers. Het is echter belangrijk om deze bedingen juridisch goed te formuleren, zodat ze standhouden bij een eventuele juridische toets.
Als ondernemer doe je er goed aan om periodiek te controleren of de bedingen in je arbeidsovereenkomsten nog voldoen aan de wet en de behoeften van je bedrijf. Heb je vragen of wil je advies over het opstellen van een juridisch sterk concurrentie- of relatiebeding? Neem dan contact met ons op. Wij helpen je graag.
