Op 1 juli 2015 werd vrij geruisloos de Wet aanpak schijncontructies van kracht. Deze wet beoogt een oneerlijke concurrentie tussen bedrijven te voorkomen en de rechtspositie van de werknemer en diens beloning te versterken. Alhoewel je in eerste instantie zou denken dat het alleen om de bestrijding van malafide bedrijven zou gaan die werknemers niet of slecht betalen, gaat deze wet toch verder dan dat.
Ketenaansprakelijkheid
De wet vestigt voor alle opdrachtgevers in alle sectoren (dus niet alleen bij aanneming van werk) een hoofdelijke aansprakelijkheid voor het loon dat aan de werknemer toekomt. Voor consumenten die als opdrachtgever optreden geldt de wet echter niet.
De hoofdelijke aansprakelijkheid ziet toe op de beloning van de arbeid die op de uitvoering van de opdracht zelf betrekking heeft. Op de gehele keten van (hoofd) opdrachtgevers rust de aansprakelijkheid voor betaling van het door de werkgever verschuldigde loon. Van de werknemer wordt wel verwacht dat hij eerst zijn werkgever tot betaling aanspreekt.
Maar als dat niet succesvol is, dan heeft de werknemer evenwel de keuze om de betaling van de opdrachtgever te verlangen en zonodig de opdrachtgever in rechte te betrekken om de betaling af te dwingen. Zelfs indien de opdrachtgever de werkgever al volledig zou hebben betaald.
Mocht een opdrachtgever niet tot betaling aan de werknemer overgaan of niet kunnen overgaan, dan heeft de werknemer ook het recht om steeds hoger in de keten de eerst volgende opdrachtgever aan te spreken.
Informatieplicht
Op elke opdrachtgever, opdrachtnemer of werkgever rust tegenover de werknemer de verplichting om op eerste verzoek van de werknemer alle gegevens te verstrekken die op de naam en woonplaats (of werkelijk verblijf) van de partijen uit de keten betrekking hebben. Wordt aan dit verzoek van de werknemer niet binnen 14 dagen voldaan, dan heeft de werknemer het recht om de volgtijdelijkheid te doorbreken. En dus om direct de nalatige opdrachtgever hoger in de keten aan te spreken.
Faillissement
Juist in de situatie waarbij het slecht met de werkgever gaat, en zelfs mogelijk een faillissement dreigt, heeft de werknemer bij achterstallig salaris het recht om meteen de opdrachtgever tot volledige betaling aan te spreken. Nota bene bij een faillissement van de werkgever bestaat de mogelijkheid dat ook het UWV de ketenaansprakelijkheid inroept. En dus eveneens de opdrachtgever gaat aanspreken voor het verschuldigde loon dat verband houdt met de opdracht. Het UWV treedt namelijk in de rechten van de werknemer indien deze op basis van de loongarantieregeling tot een uitkering aan de werknemer overgaat.
Disculpatie bij niet-verwijtbaarheid
Staat de opdrachtgever dan machteloos? Nee, dat niet. De opdrachtgever kan proberen een beroep te doen op niet-verwijtbaarheid. De opdrachtgever zal dan moeten onderbouwen en zonodig moeten aantonen dat er alles aan is gedaan om naleving van de arbeidsvoorwaarden van de werknemer te waarborgen. Dat is bepaald niet eenvoudig. Daartoe zal de opdrachtgever in het contract met de opdrachtnemer/werkgever goede afspraken over moeten maken en ook op de uitvoering van deze afspraken moeten toezien. Bij het opstellen van het contract moet de opdrachtgever daar zeker rekening mee houden.
Overgangsrecht
De verplichtingen van de opdrachtgever zijn vanaf 1 juli 2015 van kracht. Dus ook op lopende opdrachten is de Wet meteen van toepassing. Zolang het maar gaat om de beloning van de werknemer vanaf 1 juli 2015. De hoofdelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgever (en van alle in de keten) voor het loon van de werknemer na 1 juli 2015 is dus nu al een feit. Het is zeker zinvol om niet alleen nieuwe contracten maar ook lopende contracten tegen het licht van deze nieuwe wet te houden.
Voor meer informatie of verdere vragen kunt u bij Luc Tacx van Sumrin advocaten terecht (l.tacx@sumrin.nl).
