De Wet ruimtelijke ordening legt de gemeenteraad dwingend op voor het gehele grondgebied van de gemeente één of meer bestemmingsplannen vast te stellen. Om de 10 jaar moet een bestemmingsplan worden herzien. Een bestemmingsplan is een ruimtelijk plan dat juridisch bindend is voor iedereen: burgers, bedrijven, instellingen en overheden.
Een bestemmingsplan moet voldoen aan het criterium van een goede ruimtelijke ordening. Wat een goede ruimtelijke ordening is, definieert de wet niet. De betekenis van dit begrip is in de rechtspraak gevormd. In elk geval dient een bestemmingsplan regels te bevatten over de wijze waarop gronden gebruikt mogen worden. Mag ik bijvoorbeeld een kapsalon aan huis hebben of mag ik een transportbedrijf exploiteren op het bedrijventerrein? De antwoorden op deze vragen worden in het bestemmingsplan gevonden. Verder bevat een bestemmingsplan regels over bebouwingsmogelijkheden van gronden. Mag ik bijvoorbeeld een nieuw bedrijfsgebouw realiseren of mag ik een serre aan mijn woning bouwen. Anders gezegd: je mag alleen bouwen, verbouwen of specifieke activiteiten uitvoeren als het bestemmingsplan dat toestaat.
Conserverend bestemmingsplan
Gemeenten hebben de afgelopen periode veel bestemmingsplannen vastgesteld. Vaak geeft de gemeente aan dat het om een conserverend bestemmingsplan gaat. Dergelijke plannen wijken niet af van het voorheen geldende plan en leggen alleen de bestaande situatie vast. Bestaande situaties zijn gebruiks- en bouwmogelijkheden waarvoor een omgevingsvergunning is verleend of waarvoor al een planologische procedure is doorlopen. In de uitspraak van de Raad van State van 7 mei 2014 (nr. 201303911/1) stond een dergelijk conserverend bestemmingsplan centraal. Discussie ontstond over de vraag of ook wenselijke toekomstige ontwikkelingen mogen worden opgenomen in een dergelijk bestemmingsplan, ondanks dat daarvoor nog geen planologische procedure was doorlopen.
De Raad van State beantwoordt deze vraag bevestigend en geeft tegelijkertijd precies aan wanneer een dergelijke toekomstige ontwikkeling kan worden opgenomen in het nieuwe bestemmingsplan. De Raad van State overweegt het volgende:
“In het stelstel van de Wet ruimtelijke ordening is een bestemmingsplan het ruimtelijk instrument waarin de wenselijke toekomstige ontwikkeling van een gebied wordt neergelegd. De raad kan, zoals in dit plan, in het kader van een noodzakelijke actualisering van verouderde bestemmingsplan kiezen voor een conserverend plan. Het past evenwel niet om daarin geen woonbestemming op te nemen voor de betreffende gronden op het perceel alleen omdat voor de door appellant hierop beoogde woningbouw nog geen planologische procedure is doorlopen. Daarbij komt dat deze gronden in de bestaande situatie niet meer worden gebruikt voor agrarische activiteiten en het gemeentebestuur te kennen heeft gegeven in beginsel in te kunnen stemmen met de bouw van een tweede woning ter plaatse.”
Tegen deze achtergrond oordeelt de Raad van State, dat het besluit van de gemeenteraad niet deugdelijk is gemotiveerd. Hieraan voegt de Raad van State met zoveel woorden toe, dat het vorenstaande onverlet laat dat het aan de initiatiefnemer is om een concreet bouwplan te overleggen, dat zodanig is onderbouwd dat de gemeenteraad dit kan beoordelen op de ruimtelijke aanvaardbaarheid. Niet alle wenselijke toekomstige ontwikkelingen hoeven dus meegenomen te worden. Dat is alleen zo als het gebruik van de gronden is veranderd en het gemeentebestuur in beginsel kan instemmen met de wijziging. Om een beoordeling te kunnen uitvoeren moet een concreet bouwvoornemen op tafel liggen.
Het gemeentebestuur kan natuurlijk slechts instemmen met een toekomstige ontwikkeling, als de plannen volledig zijn gepresenteerd en beoordeelbaar zijn. Gelet hierop is het van groot belang om gewenste ontwikkelingen tijdig kenbaar te maken aan het gemeentebestuur. Dat maakt het de raad mogelijk om die ontwikkeling in het nieuwe bestemmingsplan mee te nemen. Een aparte procedure kan dan worden vermeden.
Wilt u meer weten over deze specifieke materie, dan wel over bestemmingsplannen in het algemeen, neem dan contact op met Moniek Peeters (m.peeters@sumrin.nl).
