Op 1 juli 2015 is de Programmatische Aanpak Stikstof (“PAS”) in werking getreden. De PAS bestaat uit een wijziging van de Natuurbeschermingswet 1998. Daarnaast is het Besluit grenswaarden PAS en de Regeling PAS in werking getreden. Wilt u weten wat er is veranderd?
Wat is de PAS?
De PAS is een gezamenlijke, samenhangende aanpak van alle betrokken overheden op provinciaal en rijksniveau. De PAS bevat maatregelen die leiden tot een afname van stikstofdepositie (bronmaatregelen) en maatregelen die leiden tot een versterking van de natuurwaarden in Natura 2000-gebieden (herstelmaatregelen). Door deze maatregelen kunnen in en rondom de Natura 2000-gebieden nieuwe economische activiteiten, zoals bedrijfsuitbreidingen die stikstofdepositie veroorzaken, worden toegelaten.
Het doel van de PAS is dat de totale stikstofdepositie in de Natura 2000-gebieden op termijn afneemt.
Wat regelt de PAS?
Tot 1 juli kon een ondernemer een Natuurbeschermingswetvergunning krijgen door extern te salderen. Bij externe saldering wordt de toename van de stikstofdepositie op het Natura 2000-gebied toegestaan, indien tegelijkertijd op hetzelfde Natura 2000-gebied de stikstofdepositie door het geheel of gedeeltelijk beëindigen van een ander bedrijf afneemt. De toename van de stikstofdepositie wordt verrekend met de afname. Extern salderen is onder de PAS niet meer toegestaan, er geldt een expliciet verbod op extern salderen.
Om toch te kunnen uitbreiden kan een ondernemer gebruik maken van de stikstof die beschikbaar is gesteld in de ‘ontwikkelingsruimte’. ‘Toedeling’ van ontwikkelingsruimte in een toestemmingsbesluit voor een bepaalde activiteit komt erop neer dat beschikbare ontwikkelingsruimte wordt gebruikt om toestemming te kunnen verlenen voor de betrokken activiteit die stikstofdepositie veroorzaakt.
De ontwikkelingsruimte die beschikbaar komt, is onderverdeeld in twee segmenten. Segment 1 is beschikbaar voor projecten van groot maatschappelijk belang, bijvoorbeeld de aanleg van wegen. Van deze projecten is een lijst beschikbaar. Segment 2 is beschikbaar voor nieuwe economische activiteiten, bijvoorbeeld uitbreiding of nieuwvestiging van veehouderij. Voor de toedeling in dit segment zijn landelijke beleidsregels vastgesteld. Daarin is vastgelegd dat er voor een project/andere handeling per PAS-periode niet meer dan 3 mol/ha/jaar aan ontwikkelingsruimte wordt toegedeeld.
Tevens is bepaald dat de aangevraagde ontwikkelingsruimte binnen 2 jaar moet zijn gerealiseerd. Doe je dit niet dan kan het toestemmingsbesluit (geheel of gedeeltelijk) worden ingetrokken door het bevoegd gezag. Daarnaast is bepaald dat vergunningen worden verleend volgens het principe “wie het eerst komst, het eerst maalt”.
De toestemmingverlening gaat gepaard met registratie van de voor de betrokken activiteit gebruikte ontwikkelingsruimte in AERIUS-register. Deze wordt afgeschreven van de totale ontwikkelingsruimte. De afgeschreven ontwikkelingsruimte is daarmee niet meer voor andere activiteiten beschikbaar. In het toestemmingsbesluit wordt als zodanig dus geen ontwikkelingsruimte overgedragen aan de initiatiefnemer van de activiteit: het toestemmingsbesluit bevat uitsluitend de toestemming voor de betrokken activiteit, maar leidt tegelijkertijd tot afschrijving van de daarvoor benodigde ontwikkelingsruimte van de totaal beschikbare ontwikkelingsruimte.
Besluit grenswaarden
Ook zijn er grenswaarden ingevoerd. Wanneer de stikstofdepositie onder de grenswaarden blijft en er geen significante negatieve effecten optreden, is niet langer een natuurbeschermingswetvergunning vereist. Het Besluit grenswaarden PAS bepaalt dat de grenswaarden worden vastgesteld op 1,0 mol/ha/jaar = (14 gram per hectare). De grenswaarde wordt van rechtswege bijgesteld naar 0,05 mol/ha/jaar indien blijkt dat ten aanzien van een hectare van een voor stikstof gevoelig habitat in een Natura 2000-gebied 5% of minder van de depositieruimte voor grenswaarden beschikbaar is.
Regeling PAS
In deze regeling worden regels gesteld over onder meer de toedeling, reservering en registratie van ontwikkelingsruimte, de meldingsplicht voor projecten die onder de grenswaarden blijven en de referentiesituatie bij vergunningverlening.
Provinciale beleidsregels
Gedeputeerde staten kunnen bevoegd gezag zijn voor toestemmingsbesluiten waarbij ontwikkelingsruimte wordt toegedeeld dan wel daarvoor instemming verlenen dan wel daarvoor een verklaring van geen bedenkingen afgeven. Voor de uitoefening van deze bevoegdheden kunnen gedeputeerde staten provinciale beleidsregels vaststellen. De provincie Noord-Brabant en provincie Limburg hebben al – naast de hierboven genoemde landelijke beleidsregels – aanvullende provinciale beleidsregels vastgesteld.
Provincie Noord-Brabant
In de beleidsregels van de provincie Noord-Brabant zijn drie aanvullende beleidsregels vastgesteld, namelijk:
1. Per periode van een jaar wordt een maximaal deel van de totale ontwikkelingsruimte toebedeeld, dit deel is vastgesteld op maximaal 16% van de ontwikkelingsruimte die beschikbaar is per Natura 2000-gebied.
2. Indien de stikstofdepositie betrekking heeft op zeer kwetsbare habitattypen die overbelast zijn, wordt maximaal 0,05 mol/ha/jaar aan ontwikkelingsruimte toebedeeld. Het betreft Natura 2000-gebieden waarin de habitattypen actieve hoogvenen, herstellende hoogvenen en zeer zwakgebufferde vennen zijn aangewezen.
3. Bij de behandeling van aanvragen wordt voorrang verleend aan aanvragen, die betrekking hebben op projecten waarvoor Gedeputeerde Staten al ingestemd hebben met een verzoek om saldering op grond van de Verordening stikstof en Natura2000 Noord-Brabant.
Provincie Limburg
In de beleidsregels van de provincie Limburg zijn twee aanvullende beleidsregels vastgesteld, namelijk:
1. Aan projecten/andere handelingen, die géén veehouderijen betreffen, mag maximaal 8 mol stikstof per hectare per jaar in plaats van 3 mol/ha/jaar ontwikkelingsruimte worden toegedeeld indien sprake is van een stikstofdepositie op specifieke Zuid-Limburgse Natura 2000-gebieden (onder andere Geleenbeekdal, Geuldal, Brunsummerheide).
2. In de eerste PAS-periode wordt geen ontwikkelingsruimte toegedeeld aan in Limburg gevestigde interimmers (bedrijven die tussen 1 februari 2009 en 30 juni 2015 zonder (toereikende) Nbw-vergunning zijn gerealiseerd).
Tot slot
Dit artikel geeft slechts in een notendop weer wat er allemaal is veranderd per 1 juli 2015. Mocht u meer informatie willen hebben over de PAS of mocht u met een vraag zitten, neem dan vrijblijvend contact op met Moniek Peeters van Sumrin Advocaten (m.peeters@sumrin.nl).
