Door de toegenomen digitalisering worden steeds meer producten via internet gekocht. Binnen een paar klikken heb je zo een nieuwe aankoop gedaan die vaak binnen korte tijd al bezorgd wordt. Dit levert echter ook problemen op. Zo kan een koper het product bijvoorbeeld niet vooraf bekijken, of bedenkt een koper zich na enkele dagen en gaat de koopovereenkomst niet door. Bij koop op afstand gelden in sommige gevallen andere rechten en plichten, hierover meer in dit artikel.
Van koop op afstand is sprake wanneer er geen persoonlijk contact is geweest bij het kopen van een product tussen de koper en verkoper. Voorbeelden van koop op afstand zijn het kopen van een product via internet, de telefoon of een bestelbon uit een krant. Bij koop op afstand gelden andere rechten en plichten dan bij het doen van een aankoop in een winkel.
De herroeping
Bij een koop op afstand heeft de koper 14 dagen bedenktijd. In deze periode kun je de koopovereenkomst ontbinden zonder hiervoor een reden op te geven en heb je recht op teruggave van de aankoopprijs binnen 30 dagen. Het Hof van Justitie van de Europese Unie deed in 2009 al een uitspraak waarin het bepaalde dat de verkoper bij herroeping van een koop op afstand geen vergoeding voor het gebruik van het product mag vragen aan de koper (Messner, HvJ EU 3 september 2009, ECLI:EU:C:2009:502).
De termijn van 14 dagen start één dag na de levering van het product, maar ook voordat het product geleverd is kan de koper de koopovereenkomst al ontbinden. Het is de taak van de verkoper om de koper te wijzen binnen welke termijn, op welke manier en onder welke voorwaarden de koper de overeenkomst kan ontbinden, dit is de zogenoemde informatieplicht. Wanneer de verkoper niet voldoet aan deze informatieplicht dan wordt de bedenktermijn verlengd tot maximaal één jaar.
De verkoper mag geen kosten in rekening brengen voor het geval de koper zich bedenkt. De koper moet echter wel de kosten voor het terugzenden voor zijn eigen rekening nemen, tenzij de verkoper heeft nagelaten de koper hierop te wijzen. In dat geval zijn de kosten alsnog voor de verkoper. Op de bedenktermijn zijn echter ook uitzonderingen, zo geldt de bedenktermijn o.a. niet bij producten die snel bederven, losse kranten en tijdschriften of op maat gemaakte producten.
Belangrijk om te vermelden is dat de rechten en plichten van koop op afstand alleen gelden voor consumentenkoop. Dit houdt in dat een consument een product koopt van een bedrijfsmatige verkoper. De regels van koop op afstand zijn dus niet van toepassing wanneer een particulier bij een andere particulier een aankoop doet, ook al is er geen persoonlijk contact geweest tussen beide partijen.
Kopen via het Web
Op websites zoals Marktplaats en Ebay bieden zowel particulieren als professionele verkopers producten aan. Wanneer de verkoper een bedrijf is, dan kan de koper zich dus beroepen op de bedenktermijn en het product kosteloos terugsturen. Voor webwinkels geldt dus ook dat zij zich moeten houden aan de regels voor koop op afstand.
De kantonrechter Rotterdam heeft op 12 januari 2017 (ECLI:NL:RBROT:2017:751) uitspraak gedaan in een zaak betreffende koop op afstand. In deze situatie kocht de consument een tweedehands droger van de verkoper via Marktplaats. Deze verkoper is een handelaar in witgoed, hierdoor is dus sprake van consumentenkoop. De koper doet een aanbetaling van € 100,- maar besluit later toch van de koop af te willen zien. De verkoper reageert hierop door te stellen dat dit mogelijk is, maar dat de koper de aanbetaling niet terug krijgt. Uiteindelijk besluit de koper de droger op te halen en het resterende bedrag te betalen. Wanneer later blijkt dat de droger veel ouder is dan aan koper was verteld, besluit de koper binnen de bedenktermijn van veertien dagen de koop te ontbinden en vordert daarbij het gehele aankoopbedrag terug inclusief betaling. De kantonrechter stelt de koper in het gelijk. De verkoper moet de gehele koopprijs terugbetalen, dus inclusief de aanbetaling.
Koop tussen particulieren
Is de verkoper een particulier dan gelden de regels van koop op afstand niet, dan gelden de regels van een ‘normale’ overeenkomst. Voor de totstandkoming van een koopovereenkomst is een wilsovereenstemming vereist. Deze wilsovereenstemming bestaat uit aanbod en aanvaarding. Maar wat geldt er op een platform zoals Marktplaats als aanbod? Het plaatsen van een advertentie wordt niet gezien als een aanbod, maar als een uitnodiging om in onderhandeling te treden. Wanneer een koper een bod uitbrengt op de advertentie is er wel sprake van een aanbod. Gaat de verkoper met dit bod akkoord dan is sprake wilsovereenstemming en komt een koopovereenkomst tot stand, mits er geen sprake is van een wilsgebrek en partijen handelingsbekwaam zijn.
Het tot stand komen van een koopovereenkomst brengt ook verplichtingen met zich mee, zo wordt de verkoper verplicht te leveren en moet de koper de overeengekomen prijs betalen. Maar wat nu als je een bod hebt geaccepteerd, maar nog niet hebt geleverd en je krijgt in de tussentijd een ander, hoger bod voor hetzelfde product? Hiervan was sprake in de zogenaamde speedboot-zaak (ECLI:NL:RBMNE:2016:6696). In deze zaak had de verkoper een advertentie van een speedboot op Marktplaats gezet, de prijs bedroeg € 4.750. De koper deed een bod van € 4.500 maar hiermee ging de verkoper niet akkoord. Uiteindelijk kwamen zij een prijs overeen van € 4.650 en kwam de koopovereenkomst tot stand. Vlak voor levering aan de koper kreeg de verkoper een bod van een derde ter hoogte van € 5.400. Hier ging de verkoper direct mee akkoord en leverde de speedboot aan de derde. De rechter van de Rechtbank Midden-Nederland oordeelde dat er een koop-overeenkomst tot stand is gekomen tussen de koper en de verkoper. Doordat de verkoper de speedboot heeft geleverd aan een derde is hij tekortgeschoten in de nakoming van de koop-overeenkomst en dient de schade die koper heeft geleden te vergoeden.
Voor meer informatie of vragen over dit onderwerp kunt u bij Luc Tacx.
