Op 4 oktober 2024 deed de Hoge Raad een baanbrekende uitspraak die verstrekkende gevolgen heeft voor online handelaren in Nederland. De kwestie draaide om de zogenoemde “bestelknopbepaling”, een regel uit het Europese consumentenrecht die stelt dat de tekst op een bestelknop duidelijk en ondubbelzinnig moet zijn, zodat consumenten begrijpen dat zij een betalingsverplichting aangaan wanneer zij op die knop klikken.
Achtergrond van de Bestelknopbepaling
Volgens het Europese consumentenrecht, dat is overgenomen in het Nederlandse Burgerlijk Wetboek, moet uit de tekst op een bestelknop expliciet blijken dat het klikken op deze knop leidt tot een betalingsverplichting. Dit voorkomt dat consumenten per ongeluk aankopen doen zonder zich bewust te zijn van de financiële consequenties. In veel webshops zijn de knoppen voorzien van teksten zoals “bestelling plaatsen”, “bestellen” of “bestelling afronden”. De vraag in deze rechtszaak was of deze teksten voldoen aan de wettelijke vereisten.
De casus: Bol.com en de Bestelknop
Een consument had op de website van bol.com een bestelling geplaatst en daarbij gekozen voor de betaaloptie “achteraf betalen”. De knop waarmee de bestelling werd bevestigd, droeg de tekst “bestelling plaatsen”. Toen de consument uiteindelijk niet betaalde, startte bol.com een juridische procedure om betaling af te dwingen. Echter, de zaak kreeg een andere wending toen de rechter zich boog over de vraag of de tekst op de bestelknop wel voldeed aan de wettelijke informatieplicht.
Het oordeel van de Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelde dat de tekst “bestelling plaatsen” niet voldoende is om consumenten ondubbelzinnig te informeren over hun betalingsverplichting. Volgens de Hoge Raad brengt deze tekst, net als varianten zoals “bestellen” of “bestelling afronden”, voor de gemiddelde consument niet automatisch het idee over dat er een financiële verplichting volgt. Dit oordeel is in lijn met de strikte uitleg van de Europese richtlijn door het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Gevolgen
De gevolgen van dit oordeel zijn aanzienlijk. Wanneer de tekst op een bestelknop niet voldoet aan de eisen, kan de rechter besluiten de koopovereenkomst geheel of gedeeltelijk te vernietigen. Dit betekent dat een consument niet verplicht is te betalen voor de bestelling en dat de webshop de geleverde goederen moet terugnemen. Een volledige vernietiging is alleen mogelijk als de consument geen bezwaar daartegen heeft.
Impact voor webshops
Voor online handelaren betekent deze uitspraak dat zij hun bestelknoppen moeten herzien. Het gebruik van vage of dubbelzinnige teksten kan hen duur komen te staan, omdat consumenten in zulke gevallen onder hun betalingsverplichting kunnen uitkomen. Een meer expliciete tekst, zoals “nu kopen, betalen verplicht”, zou wellicht meer in lijn zijn met de vereisten. Deze uitspraak dwingt webshops om transparanter te zijn in hun communicatie en zal waarschijnlijk leiden tot aanpassingen in de hele e-commerce sector.
Conclusie
De uitspraak van de Hoge Raad van 4 oktober 2024 zet de toon voor hoe bestelknoppen in webshops moeten worden ingericht. Voor consumenten biedt dit extra bescherming, terwijl webshops nu voor de uitdaging staan om hun processen aan te passen en juridische risico’s te beperken. Deze uitspraak is een duidelijke herinnering aan de kracht van consumentenrechten in het digitale tijdperk.
