De Wet geurhinder en veehouderij is het toetsingskader voor de omgevingsvergunning milieu voor het aspect geurhinder van dierenverblijven van veehouderijen. Met minimumafstanden en maximale waarden voor geurbelasting krijgen geurgevoelige objecten (zoals woningen) bescherming tegen overmatige geurhinder. Een gemeenteraad kan bij gemeentelijke verordening bepalen dat binnen een deel van het grondgebied van de gemeente andere waarden en andere afstanden van toepassing zijn.
Indien een veehouderij niet omgevingsvergunningplichtig is maar onder de werking van het Activiteitenbesluit milieubeheer valt, is de veehouderij ten aanzien van het aspect geur verplicht te voldoen aan de bepalingen uit het Activiteitenbesluit milieubeheer. In de artikelen 3.115 tot en met 3.117 zijn bepalingen opgenomen ter voorkoming en beperking van de geurhinder ten gevolge van het oprichten, uitbreiden of wijzigen van een dierenverblijf waarin landbouwhuisdieren worden gehouden.
Ingevolge artikel 3.118 zijn de artikelen 3.115 tot en met 3.117 niet van toepassing, voor zover bij gemeentelijke verordening andere waarden of afstanden zijn vastgesteld. In dat geval vindt het oprichten, uitbreiding of wijziging van een dierenverblijf niet plaats, indien niet aan de voorgeschreven afstanden en waarden uit de gemeentelijke verordening kan worden voldaan.
Wanneer toetsen aan de geurnormen?
Het verschil tussen veehouderijen die vergunningplichtig zijn en veehouderijen die onder de werking van het Activiteitenbesluit milieubeheer vallen is het toetsingsmoment aan de geurnormen. Bij vergunningplichtige veehouderijen wordt bij de beoordeling van de aanvraag om omgevingsvergunning milieu vooraf getoetst aan de geurnormen.
Voor veehouderijen die voor het aspect milieu niet vergunningplichtig zijn vindt geen voorafgaande toets aan deze geurnormen plaats. Bij dergelijke veehouderijen kunnen stallen worden opgericht die vervolgens niet kunnen worden gebruikt voor het bedrijfsmatig houden van dieren, indien na de nieuwbouw blijkt dat niet wordt voldaan aan de geurnormen. Dit kan leegstand van nieuw te bouwen stallen tot gevolg hebben.
Verplichte toetsing aan geurverordening in bestemmingsplan
Door deze leegstand tegen te gaan had de raad van Bladel besloten om in het bestemmingsplan Buitengebied te regelen dat door het bevoegd gezag voorafgaand aan de uitbreiding van de veehouderij wordt getoetst aan de normen uit de geurverordening. De planregels luidde als volgt:
“artikel 4.2.2 onder f: het bouwen van nieuwe bedrijfsgebouwen ten behoeve van het bedrijfsmatig houden van dieren is uitsluitend toegestaan indien wordt voldaan aan de – ten tijde van de aanvraag van de omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen – geldende geurverordening van de gemeente Bladel in samenhang gelezen met de Wet geurhinder en veehouderij.”g voor de activiteit bouwen – geldende geurverordening van de gemeente Bladel in samenhang gelezen met de Wet geurhinder en veehouderij.”
“artikel 4.4.3: uitbreiding van de bestaande veestapel van een agrarisch bedrijf is uitsluitend toegestaan indien wordt voldaan aan de – ten tijde van de aanvraag van de omgevingsvergunning voor milieu – geldende geurverordening van de gemeente Bladel in samenhang met de Wet geurhinder en veehouderij”.
In de uitspraak van de Afdeling van 4 november 2015, nr. 201404465/1/R3 heeft de Afdeling zich uitgelaten over de vraag of deze planregels de rechterlijke toets kunnen doorstaan. De Afdeling stelt voorop dat het doel het voorkomen van leegstand van nieuw te bouwen stallen een ruimtelijk relevant oogmerk is.
De planregel dat slechts nieuwbouw van bedrijfsgebouwen mag plaatsvinden indien voldaan wordt aan de geurverordening (artikel 4.2.2 onder f), houdt geen stand bij de Afdeling. Deze planregel doorkruist het wettelijk stelsel op een tweetal manieren:
- de wetgever heeft er bij veehouderijen die onder de werking van het Activiteitenbesluit milieubeheer er juist voor gekozen dat in het milieuspoor geen voorafgaande toetsing door het bevoegd gezag aan die normen hoeft plaats te vinden;
- artikel 4.2.2 onder f is zo geformuleerd dat de toets aan de geurverordening in het kader van de omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen ook geldt voor bedrijven die voor het aspect milieu omgevingsvergunningplichtig zijn. De wetgever heeft er bij vergunningplichtige veehouderijen er juist voor gekozen dat de voorafgaande toets aan de normen uit de geurverordening plaats moet vinden in het kader van de beoordeling van de aanvraag om omgevingsvergunning voor de milieuactiviteit. Een voorafgaande toets aan de milieunorm in het kader van een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is in strijd met het wettelijk systeem.
Ook de planregel dat uitbreiding van de bestaande veestapel waarbij geen nieuwbouw hoeft plaats te vinden slechts mogelijk is indien aan de normen uit de geurverordening wordt voldaan, is naar het oordeel van de Afdeling in strijd met een goede ruimtelijke ordening (artikel 4.4.3). Deze planregel heeft tot gevolg dat op grond van het bestemmingsplan een toets wordt verricht zonder dat die toets een ruimtelijk relevant doel dient.
Conclusie
Het verplicht stellen van een toetsing aan de geurverordening in het bestemmingsplan bij nieuwbouw van stallen of het uitbreiden van de veestapel mag niet. Beide planregels houden dus geen stand bij de Afdeling en het bestemmingsplan Buitengebied is voor wat betreft de planregels over geur in strijd met een goede ruimtelijke ordening.
Voor verdere vragen over dit onderwerp kunt u terecht bij Moniek Peeters van Sumrin advocaten (m.peeters@sumrin.nl).
